Thành công của Apple thường được gắn liền với những sản phẩm mang tính đột phá, nhưng tổ chức theo chức năng và mô hình lãnh đạo độc đáo của công ty cũng đóng vai trò quan trọng không kém. Bài viết sau sẽ đi sâu vào những yếu tố này, khám phá cách chúng góp phần vào thành tích đáng chú ý của Apple.
1. Bối cảnh
Apple nổi tiếng với những đổi mới trong lĩnh vực phần cứng, phần mềm và dịch vụ. Nhờ đó, công ty đã phát triển từ khoảng 8.000 nhân viên và doanh thu 7 tỷ đô la vào năm 1997, thời điểm Steve Jobs trở lại sau khi từ chức và rời bỏ Apple vào năm 1985, lên 137.000 nhân viên và doanh thu 260 tỷ đô la vào năm 2019. Ít được biết đến hơn là thiết kế tổ chức và mô hình lãnh đạo liên quan đã đóng vai trò quan trọng trong thành công đổi mới của công ty.
2. Vấn đề
-
Khi Jobs trở lại Apple, công ty có một cấu trúc thông thường cho một công ty có quy mô và tầm cỡ lớn. Nó được chia thành các đơn vị kinh doanh, mỗi đơn vị có mỗi PNL riêng.
-
Tin rằng cách quản lý thông thường đã kìm hãm sự đổi mới, Jobs đã sa thải các tổng giám đốc của tất cả các đơn vị kinh doanh (trong một ngày), đặt toàn bộ công ty dưới một PNL và kết hợp các phòng ban chức năng riêng biệt của các đơn vị kinh doanh thành một tổ chức theo chức năng.
3. Giải pháp và kết quả
3.1 Apple chuyển sang tổ chức theo chức năng
Tổ chức theo chức năng là cơ cấu tổ chức trong đó nhân viên được nhóm theo các lĩnh vực chuyên môn và người quản lý dự án có quyền trong việc phân công công việc và phân bổ các nguồn lực. Cơ cấu chức năng chia tổ chức thành các phòng ban dựa trên chức năng của chúng. Mỗi phòng do một người quản lý chức năng đứng đầu và các nhân viên được phân nhóm theo vai trò của họ. Các nhà quản lý chức năng thường có kinh nghiệm trong các vai trò mà họ giám sát, đảm bảo rằng nhân viên đang sử dụng các kỹ năng của họ một cách hiệu quả.
Các chuyên gia có chuyên môn sâu trong một lĩnh vực nhất định chịu trách nhiệm quyết định cho lĩnh vực đó. Điều này dựa trên hai quan điểm:
-
Apple cạnh tranh trong những thị trường có tốc độ thay đổi công nghệ và sự gián đoạn cao, do đó, công ty phải dựa vào sự phán đoán và trực giác của những người có kiến thức sâu về các công nghệ chịu trách nhiệm cho sự gián đoạn.
-
Cam kết của Apple trong việc cung cấp những sản phẩm tốt nhất có thể sẽ bị giảm sút nếu lợi nhuận ngắn hạn, chi phí là những tiêu chí chính để đánh giá các khoản đầu tư .
Để tạo ra những đổi mới như vậy, Apple dựa vào một cấu trúc tập trung vào chuyên môn chức năng. Niềm tin cơ bản của họ là những người có chuyên môn và kinh nghiệm sâu nhất trong một lĩnh vực nên có quyền quyết định cho lĩnh vực đó.
Các nhà lãnh đạo Apple cần có chuyên môn sâu, đắm chìm trong các chi tiết và tranh luận hợp tác. Khi các nhà quản lý có những thuộc tính này, các quyết định được đưa ra một cách phối hợp bởi những người đủ điều kiện nhất để đưa ra chúng.
3.2 Ba đặc điểm chính của mô hình lãnh đạo của Apple
-
Chuyên môn sâu: Apple là một công ty nơi các chuyên gia dẫn dắt các chuyên gia, thay vì các nhà quản lý tổng hợp giám sát các nhà quản lý. Giả định là việc đào tạo một chuyên gia để quản lý tốt sẽ dễ dàng hơn là đào tạo một nhà quản lý thành chuyên gia.
-
Am hiểu các chi tiết: Một nguyên tắc thấm nhuần Apple là “Các nhà lãnh đạo nên biết chi tiết về tổ chức của họ ba cấp trở xuống”, bởi vì điều đó là cần thiết để ra quyết định liên chức năng nhanh chóng và hiệu quả ở cấp cao nhất.
-
Sẵn sàng tranh luận hợp tác: Apple có hàng trăm nhóm chuyên gia trong công ty, hàng chục nhóm có các chức năng khác nhau hợp sẽ tác chặt chẽ, sẵn sàng tranh luận để đưa ra quyết định tốt nhất.
Cách tổ chức của Apple đã dẫn đến sự đổi mới và thành công to lớn trong hai thập kỷ qua. Tuy nhiên, nó không phải là không có những thách thức, đặc biệt là với việc doanh thu và số lượng nhân viên tăng vọt kể từ năm 2008.
4. Lợi Ích của Mô Hình
-
Tăng Cường Đổi Mới: Bằng cách phân bổ quyền ra quyết định cho các chuyên gia, Apple tạo ra một môi trường nơi những ý tưởng mới có thể phát triển mạnh mẽ và được những người hiểu biết nhất ủng hộ.
-
Ra Quyết Định Nhanh Hơn: Sự hợp tác đa chức năng và phân chia trách nhiệm rõ ràng cho phép ra quyết định nhanh chóng, điều quan trọng trong môi trường cạnh tranh khốc liệt ngày nay.
-
Thu Hút và Giữ Chân Nhân Tài: Tập trung vào chuyên môn, Apple thu hút và giữ chân những tài năng hàng đầu, những người đánh giá cao việc làm việc cùng với các chuyên gia đẳng cấp thế giới khác.
-
Tập Trung Mạnh Mẽ vào Sản Phẩm: Tổ chức theo chức năng sẽ hạn chế các nhà lãnh đạo chăm chăm vào các chỉ số kinh doanh, nhờ mô hình này cho phép họ ưu tiên chất lượng sản phẩm và trải nghiệm người dùng.
5. Thách Thức và Thích Nghi
-
Mở Rộng Mô Hình: Khi Apple phát triển một cách vượt bật, việc đảm bảo sự hợp tác và lãnh đạo hiệu quả ở tất cả các cấp trở thành một thách thức lớn cho công ty.
-
Lãnh Đạo Theo Sứ Mệnh: Các nhà lãnh đạo giờ đây, phải quyết định nên tập trung chuyên môn của họ vào đâu, phân công nhiệm vụ và đào tạo những người khác như thế nào để điều hướng các lĩnh vực vượt ra ngoài kiến thức cốt lõi của họ.
Tổ chức theo chức năng và mô hình lãnh đạo của Apple không phải không có thách thức, nhưng chúng đóng vai trò quan trọng trong thành công của công ty. Bằng cách ưu tiên chuyên môn, hợp tác và tập trung vào sự xuất sắc của sản phẩm, Apple đã tạo ra môi trường thúc đẩy đổi mới và dẫn đến thành công liên tục của họ.
